Decyzja o operacji
Leczenie zachowawcze, fizjoterapeutyczne zaburzeń funkcji kręgosłupa (dyskopatia, stenozy, spondlozy, spondylolistezy, kręgozmyki itp.) w oparciu o najnowszą wiedzę medyczną daje bardzo dobre rezultaty, pozwalając ogromnej liczbie pacjentów uniknąć skomplikowanych operacji. Najnowsze metody lecznicze ( osteopatia, terapia manualna, metody neurofizjologiczne itp.) w efektywny sposób likwidują zaburzenia motoryczne kręgosłupa przywracając równowagę biomechaniczną struktur wewnątrzstawowych. Jednak duże uszkodzenia krążka międzykręgowego, agresywnie postępująca dyskopatia sprawiają, że leczenie rehabilitacyjne nie przynosi zamierzonych efektów. Silne dolegliwości bólowe kręgosłupa, zaburzeniami neurologiczne, wisceralne, obwodowe deficyty motoryczne, nawracające ostre epizody, brak efektów leczenia zachowawczego (terapia manualna, kinezyterapia, masaż, fizykoterapia itp.) należą do głównych wskazań kwalifikujących do operacji. Na podstawie rezonansu magnetycznego i badania podmiotowego neurochirurg decyduje o poziome i sposobie operacji chorobowo zajętego krążka międzykręgowego (dysku).

Przygotowanie do zabiegu operacyjnego.
Fizjoterapeuta w trakcie zabiegu rehabilitacyjnego po przez leczenie zachowawcze stara się obniżyć reaktywność układu mięśniowego i nerwowego pacjenta. W czasie oczekiwania na wyznaczony termin zabiegu pacjent często jest zdany tylko na silne środki przeciwbólowe, które szkodzą narządom wewnętrznym. Odpowiednio poprowadzona rehabilitacja pozwala całkowicie bądź częściowo ograniczyć ich zażywanie. Ważnym aspektem fizjoterapeutycznym jest uświadomienie i nauczenie pacjenta właściwego postępowania pooperacyjnego, aby proces leczniczy mógł zachodzić bez zakłóceń. Nauka podstawowych ćwiczeń wzmacniających mięśnie głębokie kręgosłupa odpowiedzialne za stabilizacje międzytrzonową, nauka prawidłowego kładzenia się i wstawania z łóżka to tylko niektóre aspekty poruszane przez fizjoterapeutę w trakcie sesji przedoperacyjnej.

Rehabilitacja pooperacyjna.
Leczenie po zabiegu to proces długofalowy nadzorowany i wspomagany przez zespół medyczny lekarz- fizjoterapeuta. Dyplomowany fizjoterapeuta otrzymując zielone światło od operatora (neurochirurga) rozpoczyna rehabilitację na tyle wcześnie, jak to tylko jest możliwe, aby już na początku procesu rekonwalescencji wspomóc gojenie tkanek. W zależności od rodzaju zabiegu i poziomu uszkodzenia segmentu czas rozpoczęcia rehabilitacji jest ustalany przez operatora. Operacja na odcinku szyjnym ze względu na budowę i biomechanikę wymaga odmiennego postępowania niż operacja na odcinku lędźwiowym. Także metoda wybrana przez neurochirurga do zaopatrzenia chorobowo zajętego krążka ma wpływ na późniejsze leczenie pooperacyjne. Ważnym aspektem indywidualnym jest wiek pacjenta, jakość jego kośćca ( np. osteopenia, osteoporoza itp.) inne choroby współtowarzyszące (RZS, Perkinson) i przebyte operacje. Najczęściej pierwsza wizyta przypada w trzecim bądź czwartym tygodniu od operacji. Rehabilitant ocenia aktualny stan pacjenta poziom zaawansowania procesu leczniczego. W razie zauważenia wyraźnych zaburzeń odbiegających od prawidłowego przebiegu gojenia tkanek odsyła do operatora na konsultacje.

Celem sesji rehabilitacyjnych jest między innymi:

• drenaż krążka międzykręgowego – techniki manualnego drenażu są bardzo bezpieczne i mało inwazyjne dzięki temu można je już wprowadzić w pierwszym tygodniu od operacji. Struktury wewnątrz operowanego segmentu zaraz po operacji są uciskane przez wzrost ciśnienia śródstawowego, powstaje stan zapalny towarzyszący procesowi gojenia naruszonych tkanek. Drenaż przyśpiesza wchłanianie wewnętrznego obrzęku, wzmaga doprowadzanie i rozprowadzanie substancji odżywczych oraz pobudza krążenie niezbędne na tym etapie gojenia

• obniżenie napięcia okolicznych tkanek – masaż funkcyjny, PIR – poizometryczna relaksacja, streching mięśni, rozluźnianie powięzi, uwalnianie punktów spustowych bólu to podstawowe techniki poprawiające pracę układu mięśniowego oraz okolicznych tkanek.

• neuromobilizacja struktur nerwowych – długotrwały ucisk na korzeń nerwowy często doprowadza do zaburzeń jego przewodzenia, ruchomości. Odbarczenie uciśniętego korzenia nerwowego w trakcie zabiegu operacyjnego wymaga w późniejszym etapie rehabilitacji technik neuro-mobilizacyjnych w celu przywrócenia jego ruchomości, elastyczności.

• pobudzenie i wzmocnienie mięśni odpowiedzialnych za stabilizację międzytrzonową – nauka i trening mobilizacji do pracy mięśni krótkich kręgosłupa (mm. wielodzielne, półkolcowe, międzypoprzeczne) odpowiedzialnych za prawidłowe napięcie i stabilizację segmentarną.

• trening funkcjonalny i sensomotoryczny całego ciała – poprawa koordynacji ruchowej, mięśniowo-nerwowej, nauka czucia głębokiego pozycji ciała, adaptacja preferowanych sportów do zmienionych warunków biomechanicznych (np. bieganie, jazda na rowerze, pływanie itp.)

• nauka prawidłowego zmieniania pozycji (siadania, stania, wstawania i kładzenia się itp.)

• uczulenie na zagrożenia wnikające z nieprawidłowo wykonywanych czynności dnia codziennego – największe zagrożenia dla naszego kręgosłupa czają się tuż a za naszym progiem domu. Długotrwałe wysiłki statyczne wpływają negatywnie krążki kręgowe dlatego należy unikać wykonywania po sobie takich czynności jak gotowanie prasowanie, odkurzanie, siedzenia przed komputerem itp. To że nie boli w trakcie wykonywania danej czynności nie znaczy, że nie ma wpływu na osłabiony układ mięśniowo-szkieletowy.

• nauka ćwiczeń do samodzielnego wykonywania w domu – aktywne i świadome uczestnictwo pacjenta w procesie rekonwalescencji jest podstawową płaszczyzną oddziaływania rehabilitacyjnego. Bez zaangażowania czynnego pacjenta w leczenie pełen powrót do sprawności jest nieosiągalny.

Pamiętajmy
Prawidłowo prowadzona rehabilitacja stopniowo adaptuje zmienione warunki wewnątrz stawowe operowanego segmentu do prawidłowej pracy. Należy pamiętać że Nasz kręgosłup po zabiegu operacyjnym jest bardziej podatny na uszkodzenia wynikające z przeciążania osiowego, wykonywania długich wysiłki statycznych w wymuszonych pozycjach bądź wykonywania krótkotrwałych wysiłków z bardzo dużym obciążeniem. Dlatego też wymaga specjalnego traktowania. Dbajmy o niego szczególnie gdyż drugiego kręgosłupa mieć nie będziemy.