Problematyka zaburzeń stawów skroniowo-­żuchwowych (SSŻ) znana jest specjalistom od wielu lat. Jest to wbrew pozorom typowe schorzenie twarzoczaszki na które cierpi 20% społeczeństwa. Pamiętajmy jednak że ze względu na zróżnicowanie w budowie anatomicznej stawu skroniowo-­żuchwowego, zdolności adaptacyjne i kompensacyjne człowieka, u jednych te zaburzenia objawiają bardzo szybko w postaci bólu, ograniczenia ruchomości żuchwy itp. u innych pozostają w ukryciu dając pierwsze objawy po kilkudziesięciu latach.

Staw skroniowo-żuchwowy jest stawem złożonym anatomicznie łączy żuchwę z kością skroniowa. Obie te kości oddzielone są krążkiem stawowym, który idealnie je do siebie dopasowuje. Funkcjonalnie bierze on udział nie tylko w trakcie spożywania posiłków, mówienia, ale często wykorzystywany jest w trakcie wysiłku fizycznego jako dodatkowe źródło generacji napięcia mięśniowo-powięziowego np. pod czas intensywnego wysiłku fizycznego jak serwis tenisowy czy podnoszenie ciężarów itp..

Złożoność budowy stawu w połączeniu ze sprzężeniem emocjonalnym sprawia że nie jest on łatwy w leczeniu. Naukowcy już dawno temu odkryli bardzo silny wpływ kondycji emocjonalnej człowiek na pracę stawu skroniowo-żuchwowego. Długotrwały stres, przemęczenie fizyczne bardzo często znajduje bufor ujścia w postaci zaciskania zębów, przeciążania mięśni około żuchwowych, zgrzytania nocnego (bruksizm)co w konsekwencji prowadzi do degeneracji artropatii stawów skroniowo-żuchowych.

Innym typowym zaburzeniem pracy stawów skroniowo-żuchwowych są wady budowy anatomicznej tego rejonu dotyczące zaburzeń wielkość główki kości żuchwowej , guzka stawowego wyrostka jarzmowego kości skroniowej czy dołu stawowego. Zmiany anatomiczne dysproporcje w budowie mogą ale nie muszą być główną przyczyną dolegliwości jakie zgłasza pacjent. Wady zgryzu, ubytki stomatologiczne także często mają duży wpływ na pracę stawów skroniowo-żuchwowych. Pamiętajmy że poza samą budową anatomiczną stawu, w modelcji i koordynacji pracy obydwu SSŻ kluczową rolę odgrywa wyspecjalizowany system nerwowo-powięziowo-mięśniowy-więzadłowy który w 90% jest przyczyna generacji bólu i zaburzeń tego rejonu.

Z punktu widzenia osteopatycznego staw skroniowo-żuchowych po przez system powięzi funkcjonalnie stanowi integralną całość ludzkiego układu ruchu. Dlatego też zaburzenia i dysfunkcjie kręgosłupa miednicy, kończyn czy nawet narządów wewnętrznych mogą wpływać na zmiany w tych stawach. Z drugiej strony zaś duże zmiany w stawach skroniowo-żuchowych często dają objawy w postaci bólów głowy, sztywności karku, ograniczenia ruchomości kręgosłupa itp. Dlatego w trakcie rehabilitacji terapii manualnej (osteopatycznej) duży nacisk kładzie się na holistyczne spojrzenie na każdą dysfunkcje. Dokładne badanie manualne pozwala odnaleźć pierwotna przyczynę dysfunkcji, a nie skupia się tylko i wyłącznie na leczeniu objawowym, które często jest mało skuteczne i sprawia że problem szybko nawraca.

Objawy mogące świadczyć o dysfunkcji SSŻ:

– bóle i zawroty głowy
– bóle karku i ramion
– poranny kręcz karku
– uczucie niewyspania po nocy
– bóle ucha bez istniejącej infekcji
– szumy i gwizdy w uszach
– zaburzenia widzenia
– chrypka, problemy z przełykaniem
– trzaski i trzeszczenia w stawie podczas otwierania ust
– sztywność żuchwy
– ścieranie zębów, wypadanie plomb

Ze względu na to, że na funkcjonowanie stawu skroniowo-żuchwowego wpływ mają takie elementy jak wady zgryzu, zła postawa, dysfunkcje kręgosłupa i tkanek miękkich oraz wiele innych czynników. Dlatego jego leczenie wymaga pracy całego zespołu rehabilitacyjnego w postaci: stomatologa, osteopaty (fizjoterapeuty) czy też psychologa i logopedy specjalizujących się w dysfunkcjach narządu żucia. Tylko kompleksowe holistyczne podejście diagnostyczno-terapeutyczne jest warunkiem skutecznego leczenia.

Leczenie SSŻ
Leczenie stomatologiczne w dużej mierze ogranicza się do zastosowania szyny relaksacyjnej którą pacjent ma zakładać na noc. Wymuszona pozycja stawów skroniowo-żuchowych ma za zadanie odciążyć mieśnie oraz sam staw i stworzyć warunki do gojenia (wyciszania) stanu zapalnego samego stawu. Zastowonie szyny pomaga zmniejszyć dolegliwości bólowe, jednak leczenie tylko objawe SSŻ sprawia że u części pacjentów po odstawieniu szyny problem powraca.

Leczenie manualne polega przede wszystkim na ocenie ruchomość całego ukałdu ruchu nie tylko stawów skroniowo, napięć mięśniowo-powięziowych, zmian kompensacyjnych. Terapeuta manualny poprzez zastosowanie technik osteopatycznych, relaksacyjnych przywraca prawidłowe napięcie całego kręgosłupa, obniża stymulację eferentną mięśni ukłądu żucia przez co ból szybko mija a proces gojenia satnu zapalnego zostaje przyspieszony. Stosowanie technik zewnętrznych jak i wewnętrznych zdecydowanie poprawia komfort żucia i ruchomość żuchwy.
Zmiany w stawach powstające degeneracje są nie odwracalne i kluczowym aspektem prawidłowego leczenia jest wczesne rozpoczęcie terapii oraz profilaktyka i higiena dnia codziennego. Ważnym aspektem w procesie leczniczym jest uświadomienie pacejntowi jego problemu. Czynny udział pacjenta jest kluczowy w prawidłowo przebiegającym programie leczniczym.