Kręgosłup ludzki na drodze ewolucji przechodził wiele etapów rozwoju w konsekwencji doprowadzając człowieka do wyprostowanej postawy. Jednak nikt nie przewidział (w tym matka natura), że wraz z zakończeniem ekspansji geograficznej, u szczytu rozwoju technologicznego drastycznie spadnie nasza zwykła codzienna aktywność ruchowa. Brak ruchu jest podstawową i główną przyczyną bólu pleców. Zła ergonomia pracy (w tym długotrwałe siedzenie, wymuszone pozycje) uboga dieta, zanieczyszczenia naszego otoczenia to podstawowe czynniki sprzyjające powstawaniu chorób narządu ruchu.

SZCZYPTA ANATOMII I BIOMECHANIKI

Aby zrozumieć przyczynę bólów pleców musimy przybliżyć sobie w skrócie jego budowę i rolę jaką ma do spełnienia. Kręgosłup ludzki składa się z 33-34 kręgów. Wyróżniamy odcinek szyjny 7 kręgów, piersiowy 12 kręgów i lędźwiowy 5 kręgów. Kość krzyżowa i guziczna składa się z zrośniętych ze sobą kręgów odpowiednio 5 i 4. Dzięki swym naturalnym dynamicznym krzywiznom (lordoza szyjna i lędźwiowa, kifoza piersiowa) kręgosłup jest ok. 10-krotnie bardziej wytrzymały na siły zewnętrzne działające na niego niż gdyby był prosty. Odmienna budowa kręgów szyjnych, piersiowych lędźwiowych definiuję ich funkcję. Odcinek szyjny- drobne kręgi o bardzo dużej ruchomości zapewniają optymalne pole widzenia dla głowy. Klatka piersiowa sztywna, żebra wraz z kręgami piersiowymi mają za zadanie ochraniać narządy wewnętrzne. Odcinek lędźwiowy masywne duże kręgi o sporej ruchomości (zwłaszcza w płaszczyźnie strzałkowej) dźwigają cały ciężar ciała. Między trzonami kręgów znajdują krążki międzykręgowe zwane potocznie dyskami. Im poświęcimy więcej uwagi gdyż choroba krążka międzykręgowego (dyskopatia) często jest przyczyną bólów pleców. Krążek międzykręgowy zbudowany jest jądra miażdżystego (gęste galaretowate wypełnienie) otoczonego licznymi pierścieniem włóknistymi. Jądro miażdżyste pełni funkcję amortyzatora oraz umożliwia ruch kręgosłupa. Pierścienie włókniste zabezpieczają jądro przed nadmiernym przemieszczaniem. Krążek odżywia się na drodze dyfuzji. Jest niczym gąbką która wchłania wodę, substancje odżywcze z otoczenia. Poprzez ruch, zmieniające się obciążenia krążka, proces wciskania i wyciskania substancji zachodzi przez cały dzień, a to między innymi tłumaczy dlaczego nasz kręgosłup tak bardzo potrzebuje ruchu gdyż tylko on zapewnia prawidłowe odżywianie dysku. Kiedy śpimy krążki nie są poddawane osiowemu naciskowi dlatego nie znacznie zwiększają swą objętość co sprawia że rano jesteśmy wyżsi niż wieczorem.
Z biomechanicznego punktu widzenia podstawową jednostką ruchową kręgosłupa stanowią dwa kręgi połączone stawami międzykręgowymi oraz dysk znajdujący się między nimi.

Połączenia między kręgami nadają kręgosłupowi odpowiednia zwartą konstrukcję, oraz wyznaczają kierunek i zakres ruchu kręgosłupa. Zdrowe i prawidłowo działające powierzchnie stawowe wraz z krążkiem stanowią w pełni wydajny aparat umożliwiający człowiekowi wykonywanie najróżniejszych czynności oraz uprawianie bardzo wymagających sportów (taniec, sztuki walki, gimnastyka itp.).

RUCH TO ZDROWIE

Ruch dla kręgosłupa jest niczym tlen dla płuc. Dlatego wysiłki statyczne które zdominowały prawie wszystkie sfery naszego życia prowadzą najczęściej do zmian patologicznych kręgosłupa. Brak aktywności fizycznej sprawia że krążki są słabo odżywione, odwodnione, spada zakres ruchu stawów międzykręgowych. Kościec staje się słabszy bardziej podatny na złamania. Tkanki miękkie (mięśnie, więzadła, nerwy) tracą swoja elastyczność są bardziej podatne na przeciążenia, urazy.

Ofiary „siedzącego trybu życia” najczęściej zmuszone są wtedy do skorzystania z pomocy fizjoterapeuty, osteopaty. Leczenie zachowawcze (terapia manualna, masaż, trening sensomotoryczny itp.) zwłaszcza wcześnie rozpoczęte daje bardzo dobre rezultaty już po kilku zabiegach. Jednak powrót do tych samych złych nawyków dania codziennego sprawia, że objawy powoli zaczynają nawracać. Stąd tak ważne jest przeorganizowanie dnia. Praca nad prawidłową postawą ciała w siedzeniu, ograniczenie wysiłków w wymuszonych pozycjach (np. długotrwała pozycja zgięciowa), dbanie o minimalną dawkę ruchu w trakcie pracy jak i po niej to powinny być postanowienia każdej osoby która cierpi na ból pleców.

Widok osób „spacerujących” na przystankach autobusowych, wiercących się w poczekalniach, kościołach to nic innego jak próby zmniejszenie dolegliwości bólowych kręgosłupa właśnie poprzez ruch. Dlatego warto zacząć zmiany nawet od najprostszych rzeczy jak regularne spacery, ograniczenia długotrwałego siedzenia czy pilnowanie prawidłowej postawy ciała pod czas obowiązków domowych (gotowanie, sprzątanie itp.).